Kemancılar için günlük “hijyen” egzersizleri

Biz kemancılar en “nankör” enstrümanlardan birini seçtik (ya da o bizi seçti). Sen kemanın yüzüne bir gün bakmazsan, o senin yüzüne iki gün bakmaz. Sen hele ki gamlarını ihmal et, eyvah eyvah…

Bütün enstrümancıların kendine has zorlukları vardır. Mesela piyanistlerin çoğu, her konserde başka bir piyanoyla çalmak zorundadır (tabii eğer Krystian Zimerman değilseniz ve kendi piyanonuzu taşıtmıyorsanız). Çellistler her uçağa binişinde iki kişilik bilet almak zorundadır (ayrıca diğer yolcular tarafından “içinde ceset mi taşıyorsun” gibi “komik” şakalara sıklıkla maruz kalırlar). Biz kemancılar da kutumuzun içinde bazen düğün orgu taşıyor sanılırız (bana “içinde gitar mı var” diye soran bile olmuştu).

Konumuza dönecek olursak: bir kemancı teknik formunu nasıl korur?

Kemana başladığımızdan beri Schradieck’ler, gamlar, çift sesler, oktavlar vs. yapmamız gerektiğini hocalarımızdan binlerce kere dinledik; ve bu konuda çok da haklılar. Teknik olarak kendimizi geliştirmek için şimdiye kadar Leopold Mozart’tan Carl Flesch’e, Dounis’ten bilmem kime kadar sayısız kitaplar yazıldı, çizildi. Yani bu konuda herhangi bir eksiklik yok.

• Carl Flesch’in “Das Skalensystem” kitabı bir kemancının hayatının her evresinde çalışabileceği harika bir kitaptır. Çalıştığınız tempoya göre tek tel üzerindeki varyasyonları hem entonasyon, hem de çeviklik geliştiricidir.

• Albert Markov’un “The System of Violin Playing” kitabı, işin içine arşe tekniklerini de katar; hatta kitabın sonlarına doğru mandolin gibi sağ elin üç parmağını kullanarak pizzicato gam yaptığınız yerler vardır. Eğlencelidir.

• Dounis’in “The Artist's Technique of Violin Playing” adlı kitabı herkes tarafından bilinir ve özellikle arşe tekniği açısından zorlayıcıdır.

• Daha eskiye gitmek isterseniz Leopold Mozart’ın 1756’da yazdığı “Versuch einer gründlichen Violinschule” kitabı vardır.

Ve daha niceleri, daha Galamian’ı filan var. İstediğiniz kitabını alıp, istediğiniz gam çeşitlerini çalışabilirsiniz. Bunların hepsi yararlıdır.

Ancak iyi bir teknik temelini oluşturan şeyler, bunların nasıl bir titizlikle ve konsantrasyonla çalışıldığıdır.

Her kemancının iyi olduğu, eksik olduğu noktalar birbirinden farklıdır. Ayrıca her ne kadar hobi olarak eğlenceli bile olsa, teknik, müziğin her daim hizmetinde olacak şekilde geliştirilmelidir.

Benim çalışma yöntemim

Kendimden örnek verecek olursam: her müzikal çalışma öncesi ısınmamı Schradieck’in kitabındaki ilk iki numara ile yaparım. La telinde başladığım bu çeviklik ve kas ısındırma egzersizlerini sırasıyla re, sol ve mi tellerinde tekrarlarken, parmaklarımı bastıktan sonra mümkün olduğunca hızla geri kaldırmaya dikkat ederim. Notaları çalmak için yalnızca yeterli baskı uygulamaya dikkat ederim, daha fazlasını değil. Olabildiğince hızlı ve atik olmaya çalışırım, çünkü bir kemancının sol el parmaklarındaki uyuşukluk hiçbir zaman iyi bir şey değildir.

Ardından bir dört oktav gam ile devam ederim. Öncelikle her notaya tek arşe kullanarak, yavaş, mümkün olduğunca yüksek bir volüm ve iyi bir temas noktası kurmaya çalışarak, full bir ses çıkarmaya, ama bir yandan da sesin çatlamamasına özen gösteririm. Bu ikisinin arasında ince bir sınır vardır ve hedefimiz, enstrümanımızın izin verdiği o sınıra mümkün olduğunca yaklaşmak, ancak bunu geçmemek olmalıdır. Eğer geçersek ses gıcırtıya dönüşür. Sol el konusunda ise, pozisyon geçişlerinde her daim pozisyon geçecek parmağı önden hazırlamaya dikkat ederim.

Bunun ardından tek arşeli gama devam ederken, arpejlere geçmeden önce gamı hızlandırırım ve bir yandan hızlı, ama aşırı bastırmadan arşe kullanmaya özen gösteririm. Burada da dikkat etmemiz gereken nokta, hız ve baskı arasındaki spektrumun her daim doğru yerinde bulunmamızdır. Buradaki amaç tel ile daima iyi bir kontağın devam etmesi, volümü artıracağım derken aşırı baskı yoluna gidilmemesi ve sesin kalitesine dikkat edilmesidir. Bununla birlikte, yeterince baskı uygulamazsak ses “hayaletimsi” bir sese dönüşür.

Ardından gama 7’şer ve 28’er bağlı olarak devam ederim ve gamı mümkün olduğunca hızlandırırım. Arpejlere geçtikten sonra, öncelikle her nota için tek arşe kullanarak, ardından 12 bağlı devam eder ve pozisyon geçişlerinde de entonasyonun daima temiz olmasına dikkat ederim. Eğer değilse, olana kadar üzerinden geçerim.

Umarım bu ipuçlarının genç kemancı arkadaşlarıma yararı dokunmuştur ve yazıyı beğenmişsinizdir! Yorumlarınızı ve potansiyel eleştirilerinizi aşağıya bırakabilir, bu yazıyı faydalanacağını düşündüğünüz kişilerle paylaşabilirsiniz. Herkese iyi çalışmalar dilerim.

Bahsedilen kaynaklar ve indirme linkleri:

1. Flesch, C.: “Das Skalensystem”, Berlin: Ries & Erler, 1926.
https://imslp.org/wiki/Das_Skalensystem_(Flesch%2C_Carl)

2. Dounis, D.: “The Artist's Technique of Violin Playing”, New York: Carl Fischer, 1921. https://imslp.org/wiki/The_Artist's_Technique_of_Violin_Playing_(Dounis%2C_Demetrius_Constantine)

3. Markov, A.: “System of Violin Playing”, Muzyka, Russia.
https://www.albertmarkov.com/product/system-of-violin-playing/

4. Mozart, L: “Versuch einer gründlichen Violinschule”, Augsburg: Johann Jacob Lotter, 1756. https://imslp.org/wiki/Versuch_einer_gründlichen_Violinschule_(Mozart,_Leopold)

5. Schradieck, H: “School of Violin Technics”, New York: G. Schirmer, 1899-1900.
https://imslp.org/wiki/School_of_Violin_Technics_(Schradieck%2C_Henry)